เปลือกผักผลไม้ หัวปลา หัวกุ้ง ผักเก่าๆ ช้ำๆ ที่ตกค้างในตู้เย็น วัตถุดิบเหล่านี้มักเหลือทิ้งเป็นประจำจนกลายเป็นขยะอาหาร (food waste) จำนวนมาก จะดีกว่าไหมถ้าเราสามารถเปลี่ยนอาหารเหลือทิ้งเหล่านี้ให้เมนูใหม่ที่ทั้งอร่อยและสร้างสรรค์ เช่น เมนูปลาที่กินได้ทั้งก้าง เมนูกุ้งที่กินได้ทั้งหัว หรือนำเปลือกผักผลไม้ไปแปรรูป
ขณะที่มีผู้คนอีกมากที่อดอยากและขาดแคลนอาหาร แต่ 1 ใน 3 ของอาหารที่เรากินอยู่ทุกวัน ถูกทิ้งไปทั้งที่ยังกินได้ ซึ่งสร้างขยะอาหารมากมายทั้งในไทยและทั่วโลก และขยะอาหารเหล่านี้ต้องเข้าสู่กระบวนการกำจัด ซึ่งก่อมลพิษ เช่น เกิดแก๊สมีเทน เกิดภาวะเรือนกระจกส่งผลให้อุณหภูมิโลกสูงขึ้น
ปัญหาขยะอาหารเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อโลก และสุดท้ายก็รวมถึงตัวเราด้วย หลายคนจึงเริ่มหาวิธีแก้ไข และวิธีที่ง่ายและยั่งยืนที่สุดก็คือ การทำอาหารแบบไม่เหลือทิ้งหรือใช้วัตถุดิบให้คุ้มค่าที่สุด หรือ เรียกว่า การทำอาหารแบบลดขยะเป็นศูนย์ (Zero-waste Cooking) โดยพยายามใช้ทุกส่วนของวัตถุดิบอย่างคุ้มค่า เช่น พยายามกินหรือนำทุกส่วนมาใช้ การหาวิธีเก็บรักษาวัตถุดิบหรือถนอมอาหารให้นำไปใช้หรือทานได้นานๆ รวมถึงเมนูจากของที่ใกล้หมดอายุ หรือการใช้วัตถุดิบที่หน้าตาไม่สวยงามแล้วก็นำมากินได้
แต่หลายคนอาจเกิดคำถามว่า วัตถุดิบเหล่านี้นำมากินได้ไหมและจะทำเป็นเมนูอะไรดี เรามีไอเดียการปรุงอาหารแบบใช้ทุกส่วนของวัตถุดิบอย่างคุ้มค่ามาแนะนำกัน แต่ละสูตรทั้งน่าทึ่งและทำได้จริง มาดูกันว่ามีวัตถุดิบประเภทไหนที่นำมาใช้ทำอะไรได้บ้าง
1. เปลือกผลไม้
เปลือกผลไม้ที่เราปอกทิ้ง หลายชนิดนำมากินได้ แถมยังมีคุณค่าทางอาหารไม่แพ้เนื้อผลไม้ด้วย โดยนำมาปรุงเป็นเมนูทั้งคาวทั้งหวานได้หลากหลาย เช่น
- เปลือกแตงโม เปลือกแตงโมสีขาวมีประโยชน์ ใช้ทำเมนูคาวหวานได้หลากหลาย เช่น เปลือกแตงโมเชื่อม เปลือกแตงโมลอยแก้ว แกงส้มเปลือกแตงโม
- เปลือกส้มโอ ที่มีรสขมก็กินได้ อาจเชื่อมเป็นเมนูของหวาน หรือนำไปตากแห้ง ตามฉบับสูตรโบราณของไทย มีรสชาติเปรี้ยวอมหวาน ชุ่มฉ่ำ หอมชื่นใจ
- เปลือกกล้วย มีประโยชน์กว่าที่เราคิดมากมาย ถ้าทำความสะอาดแล้วใช้แทนเนื้อสัตว์ปรุงอาหารได้หลากหลายเมนู
- เปลือกทุเรียน ไม่น่าเชื่อว่าเปลือกทุเรียนก็กินได้ แค่ปอกเอาหนามออกให้เหลือแต่เนื้อที่ติดเปลือก แล้วนำไปทำเป็นเมนู เช่น เปลือกทุเรียนเชื่อม
- เปลือกแก้วมังกร เป็นอีกหนึ่งวัตถุดิบที่อุดมด้วยวิตามินและแร่ธาตุ นำมาคั้นเป็นน้ำดื่ม ใช้แทนสีผสมอาหาร หรือผสมกับเมนูอาหารที่คุ้นเคยอย่างไข่เจียวก็ได้
ดูเมนูจากเปลือกผลไม้ที่เรารวบรวมมาที่นี่ได้เลย
ชมคลิปไอเดียเมนูใหม่ๆ จากเปลือกผลไม้
2. เปลือกผัก
เปลือกผักกินได้ไหม? เรามักปอกเปลือกผักก่อนนำไปปรุงอาหาร แต่จริงๆ แล้วเปลือกของผักหลายชนิด เช่น แครอต หัวไชเท้า ฟักทอง มันฝรั่ง สามารถกินได้ ถ้าเราทำความสะอาดให้ดีและนำมาปรุงให้สุก
- เปลือกของมะระหวานหรือลูกฟักแม้วสามารถกินได้ รวมถึงเมล็ดซึ่งเป็นเมล็ดอ่อนไม่มีเมล็ดแข็งด้านในก็กินได้ด้วย
- เปลือกของหัวหอมที่เราปอกทิ้ง นำมาทำเมนูเป็นซุปเปลือกหัวหอมได้
- เปลือกแครอตรวมถึงใบแครอตนั้นกินได้ แค่ล้างเปลือกให้สะอาดและนำไปปรุงได้เลย
ดูเมนูจากเปลือกผักที่เรารวบรวมมาที่นี่ได้เลย
ชมคลิปวิธีล้างผักผลไม้ เพื่อทานทั้งเปลือก
3. หัวปลา ก้างปลา
เรามักจะนิยมแล่เนื้อปลามาทำอาหารและทิ้งก้าง หัว หรือหางไป สำหรับปลาตัวเล็กนั้นทอดกรอบกินได้ทั้งตัวทั้งก้าง แต่ปลาตัวใหญ่ถ้าปรุงอย่างถูกวิธีก็สามารถกินได้แทบทั้งตัวโดยไม่ต้องเหลือทิ้งเลย
- ปลาบางชนิดทำความสะอาดและขอดเกล็ดแล้ว นำมาทอดกรอบทานได้ทั้งตัว ไม่ต้องทิ้งหัวและหางอีกต่อไป โดยอาจบั้งถี่ๆ เพื่อให้ก้างถูกทอดจนกรอบ เช่น ปลาตะเพียน
- หัวปลาเองเป็นวัตถุดิบที่นิยมนำไปปรุงเป็นเมนูต่างๆ เช่น ต้มยำ นึ่งซีอิ๊ว ใช้ได้ทั้งปลาช่อน ปลาแซลมอน ปลาเก๋า ปลากระพง ปลานิล ส่วนหัวปลาทูก็ทอดกรอบทานได้ทั้งหัว
- เมนูปลาต้มเค็ม ใช้การต้มนานๆ จนก้างเปื่อยกินได้ทั้งก้าง นิยมในปลาที่มีก้างเล็ก เช่น ปลาทู ปลาตะเพียน
- ก้างปลาแซลมอน หลังจากแล่แล้วจะเหลือเนื้อติดก้างอยู่ นำส่วนนี้มาชุบแป้งทอดกินได้
- ก้างปลาหรือหัวปลาที่แล่ทิ้งใช้ทำเป็นน้ำสต็อกปลาได้
ดูเมนูจากหัวปลาที่เรารวบรวมมาที่นี่ได้เลย
4. หัวกุ้ง คางกุ้ง เปลือกกุ้ง
ถ้าเป็นกุ้งตัวเล็กๆ ก็สามารถกินได้ทั้งตัวทั้งเปลือก แต่สำหรับกุ้งขนาดที่ใหญ่ขึ้นเรามักทิ้งส่วนนี้ไปอย่างน่าเสียดาย ที่จริงแล้วหัวกุ้ง คางกุ้ง เปลือกกุ้งนั้นกินได้ และทำเมนูได้หลากหลายด้วย เช่น น้ำมันกุ้งเสวย ซุปหัวกุ้ง หัวกุ้งทอดตะไคร้กระเทียม หัวกุ้งทอด หัวกุ้งกรอบเคลือบคาราเมล
ดูเมนูจากเปลือกกุ้งที่เรารวบรวมมาที่นี่ได้เลย
ชมคลิปวิธีทำผงปรุงรสจากเปลือกกุ้ง เพื่อเพิ่มรสชาติอาหารให้เข้มข้นขึ้น
5. กากเหลือจากวัตถุดิบต่างๆ
กากที่เกิดจากวัตถุดิบต่างๆ ที่เราใช้ทำอาหาร เช่น กากถั่วเหลืองหรือกากกาแฟ สามารถนำมาทำอาหารได้ด้วย กากเหล่านี้ยังมีกลิ่นและรสชาติของวัตถุดิบเดิมอยู่จางๆ และยังมีคุณค่าทางอาหารด้วยนะ
- กากถั่วเหลืองที่ได้จากการปั่นเมล็ดถั่วเหลืองแช่น้ำเพื่อทำน้ำเต้าหู้ ใช้ทำเมนูได้หลากหลาย เช่น ทอดมันกากถั่วเหลือง
- กากกาแฟที่ได้จากการชงกาแฟสด มีรสขม เนื้อแข็ง ถ้าปั่นให้ละเอียด ใช้แทนโกโก้ หรือผงชาโคลได้
6. เมล็ด ไส้ หรือส่วนอื่นๆ ของผักผลไม้ที่ทานได้
เมล็ด ไส้ หรือส่วนอื่นๆ ของผักผลไม้บางชนิดนั้นกินได้ โดยนำมาทำเป็นเมนูต่างๆ
- เมล็ดมะละกอ เมล็ดจากมะละกอสุก ซึ่งมีรสไม่เผ็ดร้อนมากแต่มีความซ่า ตากแห้งแล้วบด ใช้แทนพริกไทยได้ด้วย
- เมล็ดอะโวคาโด นำมาชงเป็นชาเมล็ดอะโวคาโดได้ เมล็ดอะโวคาโดช่วยลดไขมันในเส้นเลือด และช่วยดูดซับไขมันส่วนเกิน คนญี่ปุ่นจึงนิยมชงเป็นชาเพื่อลดน้ำหนักและดีท็อกซ์
- ไส้ในหรือส่วนอื่นๆ ของผักผลไม้ที่ทานได้ เช่น ไส้มะระที่เราควักทิ้งตอนเตรียมมะระ นำมาทำเมนูต่างๆ เช่นชุบแป้งทอดได้
- ซังขนุน มีน้ำตาลน้อยกว่าเนื้อขนุน แต่มีความหอมเท่าๆ กัน ใช้นำทำน้ำผลไม้ปั่นให้ได้เนื้อสัมผัสแน่น กลิ่นหอม และไม่หวานมาก
7. ผักเก่า ผักเหลือ
ในตู้เย็นมักมีผักช้ำ ผักที่กลายเป็นน้ำแข็ง ผักเหี่ยว ผักที่ไม่สวยงาม แต่อย่าเพิ่งทิ้ง แม้หน้าตาจะไม่ชวนกินเท่าเดิม แต่คุณค่าทางอาหารและรสชาติของผักพวกนี้ยังเหมือนเดิม แถมยังทำเป็นเมนูได้หลากหลาย เช่น
- ปั่นเป็นสมูทตี้ผักดื่ม อร่อยและได้คุณค่าทางอาหาร
- ผักค้างตู้เย็นนานแล้ว เหลืออย่างละนิดละหน่อย เอามาหมักด้วยเครื่องเทศแล้วย่างเป็นผักย่าง ทานคู่กับสเต็กได้เป็นอย่างดี
- ทำไข่เจียวผักรวม จะทอดแบบปกติ หรือทำแบบคลีนไร้น้ำมัน ใช้หม้อทอดไร้น้ำมัน ทำง่ายเพียง 8 นาที
- โคลสลอว์ จากผักเหลือค้างในตู้เย็น เก็บไว้ทานคู่กับเมนูโปรดอื่นๆ ได้เรื่อยๆ
- ผักที่เริ่มเหี่ยวใบไม่สวย อย่าพึ่งทิ้ง ใช้ซุปผักง่ายๆ ซดอร่อย กลมกล่อม
เห็นไหมว่าการทำอาหารในทุกๆ วันของเราสามารถปลี่ยนแปลงและช่วยโลกนี้ได้จริงๆ แค่ลดขยะอาหารก็เกิดผลดีกับทั้งตัวเราและโลกอย่างมากมาย มาเริ่มลงมือช่วยโลกใบนี้กันที่ห้องครัวได้เลย!
✨ กิจกรรมพิเศษ ✨
เริ่มต้นเข้าครัวพร้อมสนุกไปกับไอเดียใหม่ๆในการทำอาหารกินเองอย่างใส่ใจสิ่งแวดล้อม และส่ง "สูตรอาหาร" หรือส่ง "Cooksnap" พร้อมใส่ #กินได้สนุกด้วย เพื่อร่วมสนุกกับกิจกรรมของ Cookpad คลิกเลย!
ถ้ายังไม่จุใจกับสูตรอาหารสามารถเข้าไปดูสูตรอาหารเพิ่มเติมได้ที่ Cookpad แอปค้นหาและแบ่งปันสูตรอาหารที่ดีที่สุด โดยคนรักการทำอาหารกินเองในไทย และกว่า 70 ประเทศทั่วโลก
หรือดาวน์โหลดแอป Cookpad ได้เลย
กดดูบทความอื่นๆ
16 เมนูอาหารคลีนง่ายๆ ทำได้จริง อร่อยและดีต่อสุขภาพ