نوروز؛ و طعم اصیل بهار در سفره ایرانی‌ها

نوروز که می‌رسد، هوا بوی تازگی می‌گیرد و دل‌ها پر از امید می‌شود. این جشن باستانی، نه فقط آغاز بهار، بلکه نماد دوستی، مهربانی و پیوند نسل‌هاست. از خانه‌تکانی و سفره هفت‌سین گرفته تا دید و بازدید و غذاهای خوش‌عطر و رنگارنگ، همه‌چیز در نوروز یادآور ریشه‌های زیبای فرهنگ ایرانی است؛ فرهنگی که شادی، همدلی و نو شدن را در دل خود دارد. بیایید امسال هم با عشق و لبخند، به استقبال نوروز و بهار برویم. 🌸

در این مقاله می خوانیم:

۱- فلسفه نوروز

۲- هفت‌سین نماد چیست؟

۳- نوروز در استانهای مختلف

۴- نوروز در کشورهای مختلف

۵- شیرینی‌های نوروزی

۱- فلسفه نوروز

جشن نوروز در واقع نمادی از سالگرد بیداری طبیعت از خواب زمستانی است که به حیات منتهی می‌شود.
فلسفه نوروز مرتبط با جشن و سنتی است که در برخی از فرهنگ‌ها، با بهار و باز شدن گلها و برگها، رونق طبیعت و جدید شدن زندگی انسانی مرتبط می‌شود. این جشن در فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف به شکل‌های مختلفی برگزار می‌شود، اما در کل مرتبط با شروع یک دوره جدید، پاک شدن از اعتیاد و خطاهای گذشته و آغاز یک دوره تازه و شادابی است

۲- هفت‌سین نماد چیست؟

آداب و رسوم غذایی نوروز بخش مهمی از این جشن باستانی را تشکیل می‌دهند و هر خوراکی در سفره هفت‌سین معنا و نماد خاص خود را دارد. از سبزی‌پلو با ماهی که نماد برکت و سلامتی است، تا سمنو که نشان‌دهنده شیرینی و امید به زندگی است، هر خوراکی پیام خاصی را به همراه دارد. شیرینی‌های عید و آجیل مخصوص نیز نه تنها طعم جشن را شیرین می‌کنند، بلکه بهانه‌ای برای دور هم جمع شدن خانواده و دوستان هستند. این سنت‌ها، یادآور ریشه‌های فرهنگی و پیوند میان نسل‌هاست و هر لقمه در نوروز، نمادی از شادی، سلامتی و زندگی تازه به حساب می‌آید.

سفره هفت سین شامل هفت عنصر اصلی داره که با حرف (س) شروع میشوند مثل: سیر، سیب، سنجد، سبزه، سمنو، سکه و غیره. در بعضی از ریشه یابی‌ها، هفت سین را با هفت چین مرتبط می‌دانند که به معنای هفت چیدنی بوده. در آیین ساسانیان، عدد هفت مقدس شمرده می‌شد. لازم به ذکر است به جز مواردی که در آغاز نام آن ها از سین استفاده شده است، اغلب مردم آینه و شمعدان، قرآن، تنگ آب و ماهی قرمز، شیرینی و … نیز بر روی سفره هفت سین می چینند.

هر یک از این عناصر نماد یا سمبل خاصی هستند و مفهوم ویژه‌ای دارند

سیب نماد سلامتی و تندرستی
سبزه نماد حیات و شادابی
سمنو سَمبل خیر و برکت
سرکه نماد صبر و جاودانگی
سیر سَمبل اهورا مزدا و نمادی از تندرستی و سلامت
سکه یکی از نمادهای رزق و روزی
سماق نماد و چاشنی شادی و صبر و استقامت
سنجد را نماد عشق و دلباختگی به خانواده و یا نماد گرایش به عقلانیت
تخم مرغ نماد زایش و تولد
آینه نماد شفافیت و پاکی
شمع نماد روشنایی و فروغ
نبات و شیرینی نبات سَمبل شیرین کامی

۳- نوروز در استانهای مختلف

بسیاری از شهر‌های مختلف سبزی پلو را به شیوۀ محلی و ویژۀ خود تهیه می‌کنند

در تهران شب سال نو غذایی پرقوت و گرم کننده مزاج به نام رشته پلو که با رشته پلویی با خرما و کشمش سرخ کرده درست می شود

در خراسان رضوی مردم چند لحظه قبل از تحویل سال «آب جوجه خروس» یا شیر می خورند زیرا معتقدند با خوردن آب جوجه خروس در طی سال پوست بدنشان لطیف و درخشان و با خوردن شیر ، پوست بدنشان سفید و نرم خواهد شد. برای اینکه در طول سال رزق و روزی حلال نصیبشان شود، از کوکویی که از شب آخر سال کهنه مانده بود، مقداری می خوردند تا دیگر از کو ؟ کو ؟ گفتن در طول سال آسوده گردند.

در سفره‌های شب عید گیلانی‌ها، غذای ترشه تره با ماهی به چشم می‌خورد. این غذای مخصوص شب عید گیلانی از سبزی‌های معطرمحلی تهیه می‌شود که عطر خوشی را به این غذای مخصوص شب عید می‌دهد.

ته‌چین مازندرانی و سبزی پلو بهترین غذاهای مخصوص شب عید در مازندران است

غذای مخصوص شب عید در همدان بیشتر کوفته و در بعضی نقاط هم آبگوشت است.

بهترین غذای شب عید در شیراز همین کلم‌پلوی خوشمزه و جذاب است که در کنار سالاد شیرازی غوطه‌ور در آبغوره، یکی از بهترین و هیجان‌انگیزترین غذاهای مخصوص شب عید است.

آش رشته در واقع پای ثابت همه جشن‌ها و شادی‌ها و دورهمی‌های ایرانی‌ها است و چه دورهمی مهم‌تر از عید نوروز؟ در روز سیزده بدر آش رشته طرفدارهای زیادی داره

سوتی پلو یکی از غذاهای محبوب و جذاب اردبیلی‌ها است که بسیار مقوی و پرخاصیت است

قیمه نثار به‌عنوان معروف‌ترین غذای قزوین به‌عنوان غذای مخصوص شب عید سرو می‌شود.

در شهرهای کوهستانی و عمدتاً غربی ایران، خورش سبزی یا همان قرمه‌سبزی، معروف‌ترین و بهترین غذای شب عید است. به اعتقاد مردم کوهستان، سبزی و رویش گیاهان و درختان مهم‌ترین آرزوی سال جدید است

۴- نوروز در کشورهای مختلف

برخی از این کشورها فرهنگ مشترکی با کشورمان ایران دارند فرهنگ هایی از قبیل خانه تکانی، تهیه لباس نو، چیدن سفره هفت سین و....

کلوچه، سمنو، سبزی پلو و هفت میوه از سایر خوراکی های خاص افغان ها در نوروز می باشد.

با فرا رسیدن نوروز روز در آذربایجان نیز رسم پختن و سرو سمنو رونق می گیرد چرا که از مهم ترین آداب آذربایجانی ها در این ایام است.

مردم تاجیکستان در عید نوروز غذاها و شیرینی های خاص و معطر نوروزی تدارک می بینند و در برنامه هر خانواده یک نوع غذای تاجیکی دیده می شود و البته مهمترین غذایی که مختص مردم تاجیکستان می‌باشد «باج» نام دارد.

علاوه بر این کشورها تعداد زیادی از کشورهای دیگر نوروز را جشن می‌گیرند و غذاهای مخصوص عید دارید مثل: قزاقستان (اویقی آشار) - آلبانی (بوقلمون سفید) - قرقیزستان (مانته برسک) - ترکمنستان (سمنی یا سمنو) - چین (چوچورا) - ازبکستان (سمنو) - کردستان عراق («گیپه» و «بروش» یا بلغور گندم) - ترکیه (نخود فرنگی بو داده، نانهای کماج، آب نبات، شیرینی و غذای مخصوص ترکیه) - پاکستان (خوراکی های شیرینی همچون شکم پاره، سوهان حلوا، گلاب حامن، حلوا، شکلات، ادو، رس ملائی،) -هندوستان (فالوده ، راوا که شباهت زیادی به حلوا دارد ماهی نادور و مرغ و شلغم)